دستگاه فرز یا سنگ فرز یک ابزار برقی است که برای بریدن، لایهبرداری یا سابیدن سطوح مختلف مانند فلزات یا سنگ مورد استفاده قرار میگیرد. به طور کلی اجزای مختلف یک فرز معمولی یا مینیفرز شامل موتور، گیربکس، شفت، صفحه فرز، محافظ صفحه و دسته کمکی است.
ظهور اولین نوع از دستگاه فرز به قرن 17 میلادی باز میگردد؛ این دستگاه دارای عملکرد دستی و برای بریدن یا شکل دادن به قطعات چوبی مورد استفاده قرار میگرفت اما با گسترش صنعت فلزات در قرن 18 میلادی، دستگاههای فرز متنوعی برای استفاده در این بخش تولید شدند. در اوایل قرن 19، دستگاههای فرز از انرژی بخار برای ایجاد حرکت دورانی خود استفاده میکردند اما در سال 1871 اولین نمونه از فرزهای برقی روانه بازار شد و بهبود قابل توجهی در عملکرد و کارآیی این ابزار به وجود آمد. در حال حاضر دستگاههای فرز در مدلها و اندازههای بسیار مختلفی تولید میشوند و استفاده از این ابزار به یکی از نیازهای اولیه و حیاتی در صنایع مختلف تبدیل شده است.
در داخل این دستگاه یک آرمیچر قرار دارد و حرکت چرخشی این قطعه از طریق گیربکس به یک قطعه فلزی به نام شفت منتقل میشود. حرکت دورانی شفت نیز به صفحه فرز منتقل شده و عملیات برش یا ساب توسط این صفحه انجام میشود.
مهمترین ویژگی دستگاه فرز به ارائه حرکت دورانی با سرعت بالا مربوط میشود که با استفاده از صفحات یا ابزارهای مخصوص میتوان این حرکت را برای انجام فعالیتهای مختلفی مانند تراشکاری، برش، حکاکی، حفاری و شکلدهی به قطعات استفاده کرد.
نیاز صنایع مختلف به استفاده از دستگاههای فرز باعث تولید و پیدایش انواع مختلفی از این دستگاه شده است که از نظر ساختار، عملکرد و ویژگیهای فنی با یکدیگر متفاوت هستند که از جمله مهمترین آنها میتوان به فرزهای انگشتی یا مینیاتوری، اور فرز نجاری و فرزهای آهنگری یا سنگبری اشاره کرد.
فرزهای انگشتی دارای قدرت محدود و وزن سبکی هستند و به شکل ویژه در فعالیتهای ظریف مانند ساخت جواهرات و صنایع چوب و ... استفاده میشوند. فرزهای مینیاتوری و فرزهای انگشتی را میتوان در یک گروه قرار داد اما با این تفاوت که فرزهای مینیاتوری از دقت و سرعت بالاتری برخوردار هستند و معمولا در صنایع و فعالیتهای ظریف و حساس از آنها استفاده میشود.
اور فرز نجاری نیز نوعی ابزار حرفهای در صنایع چوبی محسوب میشود که برای ایجاد طرحهای مختلف و حکاکی بر روی قطعات چوبی کاربرد دارد. اما معروفترین و پرکاربردترین نوع دستگاه فرز به مدلهای آهنگری و سنگبری مربوط میشود که از صفحات مخصوص برای بریدن یا سابیدن قطعات فلزی و سنگی استفاده میکنند.
به طور کلی صفحات مورد استفاده در دستگاههای فرز در سه دسته 115/125 میلیمتری، 180 میلیمتری و 220/230 میلیمتری تقسیمبندی میشوند و این دستهبندی در مورد دستگاههای فرز نیز صادق است. معمولا صفحات 115/125 میلیمتر برای استفاده در مینیفرزها مناسب هستند و صفحات 180 میلیمتری در فرزهای آهنگری و نمونههای 220/230 میلیمتری در فرزهای سنگبری کاربرد دارند.
به طور خلاصه، تفاوت اصلی بین مینی فرز و فرز معمولی به ابعاد و قدرت آنها مربوط میشود و انتخاب بین این دو به نوع فعالیت و نیازهای کاربر بستگی دارد. فرزهای معمولی دارای ابعاد بزرگتر و قدرت بیشتری هستند و معمولا برای انجام فعالیتهای کارگاهی و صنعتی مورد استفاده قرار میگیرند اما مینی فرزها از ابعاد و وزن کمتری برخوردار بوده و به دلیل ارائه سرعت بیشتر و قدرت کمتر برای انجام فعالیتهای ظریف و دقیق در فضاهای کوچک کاربرد دارند و گزینه بسیار مناسبی برای مشاغل سیار به حساب میآیند.
مهمترین و اصلیترین تفاوت فرز آهنگری و سنگبری به سرعت چرخش آنها مربوط میشود که این تفاوت از بزرگ بودن دندانههای گیربکس در فرز سنگبری نشات میگیرد. معمولا سرعت چرخش یک فرز آهنگری حدود 8000 تا 8500 دور در دقیقه است که این رقم برای یک فرز سنگبری در محدوده 6000 تا 6500 دور در دقیقه قرار میگیرد.
البته بسیاری از کاربران اهمیتی برای این موضوع قائل نیستند و با استفاده از یک دستگاه و تنها با تغییر صفحه، فعالیتهای مختلف خود را انجام میدهند اما باید توجه داشت که رعایت نکردن این نکته باعث استهلاک بیشتر دستگاه، مصرف سریعتر صفحه و کاهش کیفیت کار میشود.
قدرت موتور: بر حسب وات بیان میشود و رابطه مستقیمی با سرعت چرخش و قطر صفحه دستگاه دارد.
سرعت چرخش: بر اساس قدرت موتور، طراحی گیربکس و نوع کاربری دستگاه تعیین میشود و واحد آن دور در دقیقه است.
قطر صفحه: رابطه مستقیمی با قدرت موتور دستگاه دارد و با افزایش قطر صفحه، امکان بُرشهای عمیقتر نیز فراهم میشود.
اولین نکته مهم برای خرید دستگاه فرز آن است که از دستگاه فرز در چه محلی و برای انجام چه کاری استفاده خواهد شد. فرزهای بزرگ برای انجام فعالیتهای طولانی و صنعتی و مینیفرزها برای فعالیتهای ظریف و محدود طراحی شدهاند. برند و کیفیت دستگاه فرز از دیگر نکات مهم در حین خرید این محصول است؛ برای کاربری خانگی نیازی به خرید دستگاههای بزرگ و گرانقیمت نیست و خرید یک مینیفرز ارزان از برندهای رده متوسط میتواند گزینه بسیار مناسبی برای این دسته از کاربران باشد.
داشتن دسته بلند، محل قرارگیری کلید On/Off، قابلیت تعویض زغال، امکان اتصال دسته کمکی در حالتهای مختلف، قفل اسپیندل، برخورداری از ضامن قفل گیربکس، برخورداری از خدمات گارانتی معتبر و ارائه قیمت مناسب از دیگر موارد مهم در حین خرید دستگاه فرز هستند.
شاید بهترین برند دستگاه فرز با توجه به نیازها و انتظارات افراد متفاوت باشد اما شرکتهایی مانند ماکیتا، دیوالت، بوش، میلواکی، AEG، متابو، هیتاچی، استنلی، فستول، ماکس، رونیکس، توسن، هیوندای و رابین از جمله برندهای محبوب و باکیفیت در زمینه تولید دستگاههای فرز هستند که امکانات متنوع و کیفیت بالایی را در تولید محصولات خود به کار میبرند. فروشگاه اینترنتی کیف ابزار، تنوع کاملی را برای خرید فرز و مینی فرز فراهم کرده است.
دستگاه فرز یا سنگ فرز یک ابزار برقی است که برای بریدن، لایهبرداری یا سابیدن سطوح مختلف مانند فلزات یا سنگ مورد استفاده قرار میگیرد. به طور کلی اجزای مختلف یک فرز معمولی یا مینیفرز شامل موتور، گیربکس، شفت، صفحه فرز، محافظ صفحه و دسته کمکی است.
در داخل این دستگاه یک آرمیچر قرار دارد و حرکت چرخشی این قطعه از طریق گیربکس به یک قطعه فلزی به نام شفت منتقل میشود. حرکت دورانی شفت نیز به صفحه فرز منتقل شده و عملیات برش یا ساب توسط این صفحه انجام میشود.
به طور خلاصه، تفاوت اصلی بین مینی فرز و فرز معمولی به ابعاد و قدرت آنها مربوط میشود و انتخاب بین این دو به نوع فعالیت و نیازهای کاربر بستگی دارد.
مهمترین و اصلیترین تفاوت فرز آهنگری و سنگبری به سرعت چرخش آنها مربوط میشود که این تفاوت از بزرگ بودن دندانههای گیربکس در فرز سنگبری نشات میگیرد. معمولا سرعت چرخش یک فرز آهنگری حدود 8000 تا 8500 دور در دقیقه است که این رقم برای یک فرز سنگبری در محدوده 6000 تا 6500 دور در دقیقه قرار میگیرد.