به عنوان تشبیه میتوان گفت که آچارها، الفبای زندگی ماشینی و صنعت هستند و نوعی ابزار محسوب میشوند که در حالت کلی برای باز و بسته کردن پیچها و مهرههای چندضلعی کاربرد دارند. عملکرد آچارها بسیار ساده و در عین حال مهم است و بدون وجود آنها، فعالیت صنایع مختلف با اختلال جدی مواجه میشود.
آچارهای معمولی از یک دهانه برای گرفتن پیچ یا مهره و یک دسته برای اعمال گشتاور و چرخاندن آنها تشکیل میشوند که مقدار گشتاور ایجاد شده با طول دسته آچار رابطه مستقیم دارد.
به دلیل وجود تنوع و گستردگی بسیار زیاد در انواع پیچها و مهرهها، آچارها نیز در ابعاد و سایزهای گوناگونی تولید میشوند و هریک کاربردهای مخصوصی را در اختیار ما قرار میدهند. معمولا آچارها دارای عملکرد دستی هستند اما نمونههای متنوعی از آچارهای برقی نیز در بازار وجود دارند.
اختراع آچار به سالهای بسیار دوری از حیات زندگی انسان باز میگردد اما بر طبق مستندات تاریخی، ظهور اولین نوع از آچارهای مدرن به قرن 15 میلادی مربوط میشود و طرح اولیه بسیاری از آچارهای امروزی در اواسط قرن 19 میلادی شکل گرفته است.
به دلیل تنوع بسیار زیاد آچارها نمیتوان آنها در چند گروه مشخص دستهبندی کرد اما در این بخش به معرفی برخی از معروفترین آچارهای دستی و برقی میپردازیم و ویژگیها و کاربردهای خاص هریک را مورد بررسی قرار میدهیم.
آچار تخت: سادهترین نوع آچار که دارای دهانه U شکل است و معمولا دو سر آن برای باز و بسته کردن دو سایز متوالی از پیچها یا مهرهها کاربرد دارد و در اغلب موارد به شکل یک مجموعه کامل به فروش میرسند. این نوع از آچار برای باز و بسته کردن انواع پیچ در حالت افقی و فضای نسبتا باز کاربرد دارد و اگر پیچ در داخل یک حفره قرار داشته باشد، امکان استفاده از این آچار وجود نخواهد داشت.
آچار رینگ: مدل دیگری از آچارهای تخت است که دارای دهانه حلقوی بوده و سطح داخلی این حلقه به صورت یک چندضلعی طراحی میشود که با قرار گرفتن به دور پیچ یا مهره، امکان باز و بسته کردن آنها را فراهم میکند. معمولا هر آچار رینگی نیز به شکل دوسر تولید میشود و قابلیت باز و بسته کردن دو سایز متوالی از پیچها و مهرهها را دارد. در برخی از آچارهای رینگی معمولی، دهانه آچار با یک زاویه به بخش دسته متصل میشود تا امکان باز و بسته کردن پیچها و مهرههای موجود در حفرهها نیز فراهم شود. همچنین برخی از مدلهای آچارهای تخت به صورت یکسر رینگ و یکسر تخت تولید میشوند که به آنها آچار ترکیبی میگویند. نوع دیگری از آچارهای تخت و رینگی ساده نیز وجود دارند که دارای دسته کوتاهتری هستند و برای باز و بسته کردن پیچ یا مهره در فضاهای محدود استفاده میشوند.
آچار بکس: یکی از پرکاربردترین انواع آچار است که از ساختار رینگی برای باز و بسته کردن پیچ و مهره استفاده میکند. معمولا این آچار دارای یک یا چند دسته ثابت و مجموعهای از سریهای مختلف با سایزهای گوناگون است و نوعی آچار همهکاره به حساب میآید. دسته جغجقهای یکی از لوازم جانبی این آچار محسوب میشود که بدون نیاز به خارج کردن و جا زدن چندباره آچار میتوان یک پیچ را با سرعت بسیار زیاد در محل موردنظر سفت کرد. میله افزاینده طول و آچارگیر تاشو نیز از دیگر ابزارهای جانبی موجود در مجموعه آچارهای بکس است که امکانات و قابلیتهای خاصی را در اختیار کاربر قرار میدهند. آچار بکس در قالب نمونههای برقی و بادی نیز تولید میشود که از مهمترین آنها میتوان به آچار بکس بادی اشاره کرد که به شکل ویژه در صنایع مرتبط با خودرو کاربرد دارد. این آچار با ایجاد گشتاور بالا و وارد کردن ضربات متوالی در حول محور گردش پیچ یا مهره (خاصیت Impact) آنها را به شکل کامل در جای خود محکم میکند.
آچار آلن: این آچار یکی از سادهترین و خلاقانهترین نوع ابزار است که عملکرد بسیار سادهای دارد. در واقع میتوان گفت که آچار آلن، نوع معکوسی از آچار رینگی است که با قرار گرفتن در داخل پیچ، امکان باز و بسته کردن آن را فراهم میکند. معمولا این نوع از پیچها در فضاهای محدود و به شکل توکار استفاده میشوند و به دلیل اشغال فضای بسیار کم، کاربرد بسیار گستردهای در صنایع مختلف دارند. آچارهای آلن دارای ابعاد و سایزهای بسیار گوناگونی هستند و معمولا دارای ساختار 6 ضلعی و به شکل حرف L طراحی میشوند.
آچار فرانسه: این آچار توسط یه فرد انگلیسی! طراحی شده و نوعی آچار تخت به حساب میآید اما مهمترین قابلیت این آچار به امکان تنظیم دهانه و توانایی باز و بسته کردن سایزهای مختلف پیچ و مهره مربوط میشود.
آچار شلاقی: با نامهای دیگری مانند آچار لولهگیر نیز شناخته میشود و نوعی آچار تخت قدرتی برای باز و بسته کردن پیچهای بزرگ به حساب میآید و در بخش تاسیسات و صنایع لولهکشی از آن استفاده میشود.
آچار یا انبر قفلی: این آچار از دیگر نمونههای بسیار متداول در کاربری خانگی و صنعتی است و در دسته آچارهای تخت قرار میگیرد. این آچار علاوه بر قابلیت تنظیم دهانه دارای خاصیت قفلشوندگی است که دقت و تسلط کاربر را به شکل قابل توجهی افزایش میدهد.
آچار پین: معمولا در برخی از موارد برای جلوگیری از باز شدن آسان پیچها از نوع خاصی از پیچ مانند ستاره یا ... استفاده میشود که برای بستن یا باز کردن آنها به آچار مخصوصی نیاز خواهیم داشت که اصطلاحا به آنها آچار پین گفته میشود. از متداولترین موارد استفاده از این آچار میتوان به پیچ مخصوص رینگ خودرو اشاره کرد.
آچارهای دیگری نظیر آچار شمع، آچار ترکمتر، آچار اسپوک، آچار چکشخور و ... نیز وجود دارند که به شکل محدود و در صنایع خاص مورد استفاده قرار میگیرند.
کلیه آچارها از مواد و آلیاژهای فلزی ساخته میشوند که از جمله این مواد میتوان به آهن، فولاد، استیل، کروم و آلیاژ کروم-وانادیوم اشاره کرد که معمولا نمونههای کرومی و کروم-وانادیوم از مقاومت و تابآوری بسیار بالایی برخوردار بوده و معمولا دارای کاربری صنعتی هستند و به طور طبیعی قیمت بالاتری نسبت به سایر مدلها دارند.
در حال حاضر شرکتهای بسیار زیادی در زمینه تولید آچار در حال فعالیت هستند و مجموعه گستردهای از محصولات مختلف را با درجه کیفی متفاوت، روانه بازار میکنند که از معروفترین آنها میتوان به برندهای لیکوتا، استنلی، تاپ تول، کاستور، بوش، هنس، تایسون، باهکو اشاره کرد. در بازار داخلی ایران نیز محصولات مختلفی از برندهای آتا، نولان، توسن، رونیکس و ... وجود دارند که از تنوع و کیفیت بسیار خوبی برخوردار هستند. همچنین بخش قابل توجهی از ابزارها و آچارهای موجود در بازار توسط برندهای چینی تامین میشود که نمونههای بسیار خوبی نیز در میان آنها به چشم میخورد.
مهمترین نکته در انتخاب یک آچار به محل استفاده و نوع کاربری آن مربوط میشود. طبیعتا ما برای انجام فعالیتهای خانگی نیازی به خرید ابزارهای گرانقیمت نخواهیم داشت. از طرف دیگر بسیاری از پیچها و مهرههای مورد استفاده در کاربری خانگی و به ویژه خودرو دارای اندازه و سایز مشخص هستند و با خرید چندین آچار ساده میتوان کلیه نیازهای این بخش را به طور کامل رفع کرد.
همچنین در هنگام خرید آچار باید به اندازه، محل و حالت قرارگیری پیچها و مهرهها توجه داشته باشیم و از آچار با سایز و اندازه مناسب استفاده کنیم زیرا استفاده از آچار نامناسب باعث آسیب دیدن و ایجاد خوردگی در پیچها و مهرهها میشود. فروشگاه اینترنتی کیف ابزار تنوع کاملی برای خرید آچار فراهم کرده است.
به دلیل تنوع بسیار زیاد آچارها نمیتوان آنها در چند گروه مشخص دستهبندی کرد، اما برخی از انواع آچارها، عبارتند از: آچار تخت، آچار بکس، آچار آلن، آچار شلاقی، آچار فرانسه و آچار رینگ
در حال حاضر شرکتهای بسیار زیادی در زمینه تولید آچار در حال فعالیت هستند و مجموعه گستردهای از محصولات مختلف را با درجه کیفی متفاوت، روانه بازار میکنند که از معروفترین آنها میتوان به برندهای لیکوتا، استنلی، تاپ تول، کاستور، بوش، هنس، تایسون، باهکو اشاره کرد.
مهمترین نکته در انتخاب یک آچار به محل استفاده و نوع کاربری آن مربوط میشود. طبیعتا ما برای انجام فعالیتهای خانگی نیازی به خرید ابزارهای گرانقیمت نخواهیم داشت. از طرف دیگر بسیاری از پیچها و مهرههای مورد استفاده در کاربری خانگی و به ویژه خودرو دارای اندازه و سایز مشخص هستند و با خرید چندین آچار ساده میتوان کلیه نیازهای این بخش را به طور کامل رفع کرد. همچنین در هنگام خرید آچار باید به اندازه، محل و حالت قرارگیری پیچها و مهرهها توجه داشته باشیم