درست یا غلط؟ روغن موتور کارکرده برای روان کننده اره زنجیری
معمولا این سوال در ذهن بسیاری از افراد وجود دارد که آیا می‌توان از روغن موتور کارکرده خودرو به عنوان روان‌کننده اره‌های زنجیری استفاده کرد؟ البته مفهوم این ذهنیت ممکن است تا حدی منطقی به نظر برسد و از نظر فرآیند بازیافت به عنوان یک انتخاب تحسین‌برانگیز محسوب شود اما قبول این راه‌حل نیازمند انجام بررسی‌های دقیق‌تری است که تنها با تحلیل جزئیات می‌توان به یک پاسخ درست و قابل قبول دست پیدا کرد.
بنابراین در این بخش از مجله مجله کیف ابزار با ما همراه باشید و قبل از انجام این راه‌حل به ظاهر منطقی با جوانب مختلف و خطرات فنی، مشکلات ایمنی و موضوعات زیست‌محیطی آن بیشتر آشنا شوید.
استفاده از روغن‌های کارکرده موتورسیکلت یا اتومبیل‌های سواری به عنوان روان‌کننده تیغه‌های اره زنجیری، راهکاری وسوسه‌انگیز، اقتصادی و حتی متناسب با فعالیت‌های زیست‌محیطی است اما این راه‌حل در عمل و با توجه به ساختار و مکانیک پیچیده اره‌های زنجیری، چندان منطقی نیست.
آیا می‌توان از روغن موتور کارکرده به عنوان روان‌کننده اره زنجیری استفاده کرد؟
قبل از هر چیز باید بدانیم که روغن روان‌کننده اره‌های زنجیری، یکی از اجزای مهم این ابزار خشن و قدرتمند محسوب می‌شود و تاثیر قابل توجهی در عملکرد و کارآیی آن دارد.
به طور کلی عمل روغن‌کاری در یک اره زنجیری در دو بخش زنجیر و ساطوری انجام می‌شود که در وهله اول با کاهش تماس این دو قطعه فلزی از گرم شدن و افزایش دمای آنها جلوگیری می‌کند. از سوی دیگر انجام صحیح عملیات روغن‌کاری به شکل قابل توجهی در کاهش استهلاک و افزایش طول عمر این دو قطعه فلزی موثر است. و در نهایت اینکه روان بودن زنجیر باعث حرکت صحیح آن بر روی بخش ساطوری می‌شود که این موضوع به نوبه خود فشار کمتری به بخش موتور وارد می‌کند و تاثیر قابل توجهی در کاهش مصرف سوخت دارد.
به طور کلی استفاده از روغن موتور کارکرده برای روان‌کاری اره‌های زنجیری دارای ممنوعیت خاصی نیست زیرا از خشک شدن تیغه‌ها و فرسودگی زنجیر جلوگیری می‌کند اما باید توجه داشت که این راه‌حل آنچنان که به نظر می‌رسد، بی‌عیب و نقص نیست که در ادامه به شکل دقیق‌تر به بررسی این موضوع می‌پردازیم.
چرا استفاده از روغن موتور کارکرده، راه‌حل مناسبی برای روغن‌کاری اره‌های زنجیری نیست؟
- تعویض روغن موتور به معنی کاهش کیفیت آن است که این موضوع به دلیل وارد شدن ذرات ریز فلزی و آلودگی به داخل روغن موتور ایجاد می‌شود و نوعی حالت زبری در بافت آن ایجاد می‌کند. بنابراین با اینکه روغن موتور در این شرایط نیز دارای خاصیت روان‌کنندگی است اما گزینه مناسبی برای استفاده در موتور خودرو یا اره زنجیری به حساب نمی‌آید.
- غلظت یک روغن موتور به تدریج کاهش پیدا می‌کند و رقیق می‌شود؛ بنابراین در صورت استفاده از روغن موتور کارکرده در اره زنجیری به دلیل حرکت سریع زنجیر بر روی بخش ساطوری، بخش زیادی از روغن به اطراف پرتاب شده و ضمن افزایش سرعت مصرف، باعث ایجاد کثیفی در محیط می‌شود.
- باید توجه داشت که روغن موتور کارکرده باعث ایجاد لکه‌های بسیار سختی می‌شود که معمولا پاک کردن آنها به زمان و انرژی زیادی نیاز دارد. از طرف دیگر بسیار از تعمیرکاران با مشاهده روغن موتور کارکرده در یک اره زنجیری، آن را نوعی ایراد در نظر گرفته و در برخی از موارد هزینه تعمیر بیشتری از مشتریان خود دریافت می‌کنند.
- روغن موتورهای کارکرده به شکل‌های گوناگون مورد بازیافت قرار می‌گیرند یا تحت شرایط خاص و با رعایت اصول فنی از بین می‌روند اما استفاده از آنها در اره‌های زنجیری باعث ایجاد آلودگی در محیط زیست می‌شود که از سوی متخصصان این حوزه مورد تایید نیست.
در چه مورادی می‌توان از از روغن موتور کارکرده برای روغن‌کاری اره‌های زنجیری استفاده کرد؟
در شرایط خاصی که امکان دسترسی به روغن مناسب برای استفاده در اره زنجیری وجود نداشته باشد می‌توان از روغن موتور کارکرده به عنوان یک راه‌حل موقت استفاده کرد. البته در این شرایط نیز باید نکات خاصی را در نظر گرفت که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم.
بیشتر بخوانید: بهترین دریل های شارژی سال ۲۰۲۴
1- انتخاب روغن موتور سنگین و غلیظ
روغن‌های سری SAE 30 دارای غلظت و گرانروی بیشتری هستند که این ویژگی باعث ماندگاری بیشتر و روان‌کاری بهتر تیغه‌های زنجیر در حین حرکت سریع آنها بر روی بخش ساطوری می‌شود. همچنین غلظت بیشتر مانع از جدا شدن ذرات روغن در حین تماس با سطوح مختلف خواهد شد که به نوبه خود باعث عملکرد بهتر تیغه و افزایش طول عمر آن می‌شود.
2- استفاده موقت
همیشه باید در نظر داشت که استفاده از روغن موتور کارکرده، تنها یک راه‌حل موقت است زیرا روغن‌های مخصوص اره‌های زنجیری دارای ویژگی‌های خاصی هستند که معمولا در روغن موتورهای معمولی دیده نمی‌شوند. همچنین در حین استفاده از روغن موتور کارکرده در اره‌های زنجیری، هرگونه علامت ناشی از سایش، روغن‌کاری نامناسب، صدای غیرعادی یا گرمای غیرطبیعی به منزله روغن‌کاری نامناسب و وجود اختلال در عملکرد اره زنجیری خواهد بود. و در آخر اینکه روغن موتور کارکرده باید در اولین فرصت با نمونه توصیه‌شده توسط شرکت سازنده اره زنجیری تعویض شود.
نکات کلیدی
1- روغن‌های موتور نیز مانند روغن‌های مخصوص اره زنجیری دارای اثرات زیست‌محیطی هستند؛ بنابراین برای روغن‌کاری موقت اره‌های زنجیری، بهتر است تا حد امکان از روغن موتورهای سازگار با محیط زیست استفاده شود.
2- پس از استفاده از روغن موتور کارکرده به عنوان روان‌کننده اره زنجیری باید بخش‌های زنجیر و ساطوری را به طور کامل پاکسازی کرد تا پس از تزریق روغن استاندارد، خلوص و عملکرد آن تحت تاثیر ویژگی‌های مختلف روغن موتور قرار نگیرد.
آیا روغن موتورهای سری 10W40 گزینه مناسبی برای روغن‌کاری اره‌های زنجیری هستند؟
با اینکه روغن‌های موتور سری 10W40 به عنوان یک گزینه ایده‌آل برای روان‌کاری اره‌های زنجیری محسوب نمی‌شوند اما در موارد اضطراری و به شرط رعایت نکات زیر می‌توان از آنها به عنوان یک گزینه موقت استفاده کرد.
1- روغن موتور 10W40 به شکل ویژه برای استفاده در خودروهای سواری کاربرد دارد و به دلیل غلظت کمتر، گزینه مناسبی برای روغن‌کاری اره‌های زنجیری نیست اما در صورت استفاده باید وضعیت روغن‌کاری زنجیر و بخش ساطوری اره را به طور مرتب و به شکل ویژه در سرعت‌های بالا مورد بررسی قرار داد.
2- در برخی از موارد به دلیل جنس خاص تیغه و بخش ساطوری و همچنین رقیق بودن روغن موتور 10W40 ممکن است قطرات روغن در حین چرخش سریع زنجیر و در تماس با مواد مختلف به سرعت از سطح تیغه جدا شوند که این موضوع میزان مصرف روغن را به شکل قابل توجهی افزایش می‌دهد.
3- رقیق بودن روغن موتور 10W40 باعث پرتاب قطرات روغن به محیط اطراف می‌شود که در صورت بالا بودن سرعت چرخش زنجیر می‌تواند آلودگی بسیار زیادی را در محیط اطراف خود ایجاد کند.
4- به صورت کلی استفاده از روغن موتور 10W40 گزینه مناسبی برای شرایط اضطراری است که در اولین فرصت باید با نمونه استاندارد جایگزین شود.
بنابراین با اینکه استفاده از روغن موتور 10W40 بهترین گزینه برای روان‌کاری اره‌های زنجیری نیست اما در مواقع اضطراری و به شکل موقت می‌توان از آن استفاده کرد. به همین علت بکارگیری روغن‌های مخصوص به عنوان گزینه ایده‌آل برای تضمین عملکرد و افزایش طول عمر اره‌های زنجیری خواهند بود.
